Nazwa/Najbliższa miejscowość: Junkrowy / Zamkowa Góra
Jak dotrzeć: Zielonym szlakiem ze Skarszew. Szlak z Skarszew do Zamkowej Góry to droga szutrowa przejezdna samochodem. Z Zamkowej Góry 500m zielonym szlakiem tym razem ścieżkami leśnymi i jesteśmy na miejscu.
Współrzędne: 54.084340N 18.379860E
Stan grodziska: dobrze zachowane.
Opis: Jest to grodzisko wyżynne położone w odległości ok.6km na północny-zachód od Skarszew, nad rzeką Wietcisą około 2km od wsi Junkrowy. Usytuowanie grodziska jest bardzo korzystne ze względów obronnych. Położone na wysokim wzgórzu około 35m nad otaczającymi od Pn. łąkami. Grodzisko posiada kształt owalu o średnicy 45-50m i obwarowane jest po trzech stronach wysokim na 5m wałem, przed wałem niewielkie wgłębienie prawdopodobnie po fosie. Po stronie rzeki czyli Pn. brak obwarowania. Grodzisko Gnosna nie jest jedynym grodziskiem w okolicy. W promieniu 10km położone były jeszcze cztery inne grody: Garczyn, Liniewo, Pogódki i Łęga (Łęga w.1930 "Kultura Pomorza we wczesnym średniowieczu na podstawie wykopalisk").
Historia: W VII w. była to osada otwarta, w XI istniał gród, powstały zapewne już w VIII w. Podając za J.Milewskim "Przypuszcza się, że właśnie Gnosna (tak nazywała się osada) była stolicą zamieszkującego dorzecze Wierzycy plemienia Wierzyczan", inny obraz wyłania się z badań archeologicznych (patrz również częśc "Badania archeologiczne"). Cytując za A.Szymańska "..można stwierdzić, że nieliczne ślady zasiedlenia, dość ubogi inwentarz ruchomu, jak też stratygrafia nie znamionująca stabilizacji w osadnictwie, nasuwa przypuszczenie o drugorzędnej roli, jaką pełnił ten gród we wczesnym średniowieczu". W 1258r. zapewne po zniszczeniu grodu przez Prusów, przestał on pełnić wiodącą role na korzyść Starogardu. W roku 1269 książe Sambor II podarował gród cystersom z Pogródek, którzy go nie odbudowali, a w pobliżu założyli wieś Junkrowy, tak więc pod koniec XIII wieku gród już nie był użytkowany.
Badania archeologiczne: Opierając się na informacji z „Pomerania Antiqua” wiemy, że badania archeologiczne dokonano w latach 1966-1968. Zakres badań obejmował wnętrze grodu. Celem badań było uzyskanie informacji dotyczących zasiedlenia grodu, jego chronologii, typu budownictwa zastosowanego w osadzie grodowej jak również funkcji i znaczenia grodu. W ciągu trzech sezonów dokonano 10 wykopów o łącznej powierzchni 180m2. Miejsca wykopów naniesiono na mapę. W wyniku badań znaleziono wiele kawałków ceramiki jak również niewielka ilość przedmiotów wykonanych z kości i rogów, dodatków odnaleziono kawałek materiału. Przykład znalezionej ceramiki jak również innych przedmiotów przedstawiono na rysunku w części zdjęcia. Badania dostarczyły informacji o budowie grodziska. Cytując za A.Szymańską „Gród od strony lądu odcięty był fosą i otaczał go wał w kształcie podkowy, który od strony fosy był najwyższy, wznosząc się do wysokości 5m.Przebadany w części zachodniej grodziska wał o wysokości 2m posiadał piaszczyste jądro. Wzmacniały go konstrukcje drewniane, zachowane w postaci skupisk węgli drzewnych i popiołu ze śladami gliny.” Badania archeologiczne świadczą o luźnym osadnictwie w obrębie grodu. W trakcie badań archeologą nie udało się odnaleźć śladów domów lub zabudowań.
Znaleziony inwentarz ruchomy był ubogi i mało zróżnicowany. W oparciu o znalezione rzeczy można było stwierdzić ,że najlepiej reprezentowane jest garncarstwo inne zajęcia wykonywane przez mieszkańców to kowalstwo, rogowiarstwo oraz handel. Badania sugerowały ,że gród był ubogi". Przykłady wydobytych przedmiotów zostały przedstawione na zdjęciach poniżej.

Mapa:

Grodzisko naniesione na współczesnej mapie topograficznej

Plan warstwicowy grodziska A.Szymańska 1995

Zdjęcia:

Przedmioty znalezione w trakcie prac archeologicznych. a) fr.oprawki grzebienia b))fr.nożyka żelaznego c)szydło kościane d)tłoczek żelazny e)fr.nożyka żelaznego f)fr.kabłąka do wiadra g)ogniwo żelazne h)przęślik gliniany zdobiony i)prześlik gliniany nie zdobiony A.Szymańska 1995

Zrekonstruowane częściowo naczynie o profilu esowatym z facetowaną krawędzią i z wyraźnie zaznaczonym załomem A.Szymańska 1995

Opracował: Michał Szymański 2003
Odnośniki/Bibliografia: A.Szymańska Wyniki badań archeologicznych na grodzisku wczesnośredniowiecznym w Jnkrowach gm.Skarszewo "Pomerania Antiqua" T.XVI 1995